CHUYÊN ĐỀ: AI TRONG KIỂM TRA – ĐÁNH GIÁ VÀ KHUNG NĂNG LỰC AI CỦA UNESCO
1. Ứng dụng AI trong kiểm tra – đánh giá
Trong hoạt động dạy học, kiểm tra – đánh giá là khâu then chốt nhằm xác định mức độ đạt chuẩn kiến thức, kỹ năng của học sinh, đồng thời cung cấp thông tin phản hồi để điều chỉnh phương pháp giảng dạy. Sự phát triển của Trí tuệ nhân tạo (AI) đã mở ra nhiều cách tiếp cận mới trong lĩnh vực này.
-
Tạo đề kiểm tra tự động: AI có thể sinh ra câu hỏi trắc nghiệm hoặc tự luận theo nhiều mức độ từ nhận biết đến vận dụng, phù hợp với chuẩn đầu ra. Điều này giúp giáo viên tiết kiệm thời gian xây dựng ngân hàng đề.
-
Chấm điểm và phản hồi nhanh chóng: Các hệ thống AI hiện nay có thể chấm trắc nghiệm chính xác, đồng thời phân tích lỗi sai, đưa ra gợi ý ôn tập cá nhân hóa cho từng học sinh.
-
Theo dõi quá trình học tập: AI có khả năng phân tích dữ liệu học tập của học sinh, phát hiện điểm mạnh – điểm yếu, từ đó hỗ trợ giáo viên thiết kế các bài kiểm tra phù hợp hơn.
-
Đánh giá năng lực toàn diện: Ngoài kết quả bài làm, AI có thể theo dõi mức độ tham gia, tiến bộ qua thời gian, giúp việc đánh giá chuyển từ nặng nề về điểm số sang phát triển năng lực.
Tuy nhiên, giáo viên cần lưu ý: AI không thay thế được sự công tâm và cảm xúc của người thầy. Việc kiểm chứng tính chính xác của câu hỏi, độ tin cậy của dữ liệu là rất cần thiết để tránh những sai lệch không mong muốn.
2. Khung năng lực AI của UNESCO
Nhằm định hướng cho các quốc gia và nhà giáo dục trong việc tiếp cận và sử dụng AI, UNESCO đã xây dựng Khung năng lực AI cho giáo viên (AI Competency Framework for Teachers). Khung này tập trung vào ba nhóm năng lực chính:
-
Nhận thức về AI (AI Literacy): Giáo viên cần hiểu được khái niệm cơ bản về AI, cách thức hoạt động, tác động xã hội và những vấn đề đạo đức liên quan.
-
Ứng dụng AI trong dạy học (AI in Education): Năng lực vận dụng công cụ AI để thiết kế bài giảng, hỗ trợ kiểm tra – đánh giá, quản lý lớp học và cá nhân hóa việc học cho học sinh.
-
Phát triển năng lực số và đạo đức (Digital & Ethical Competency): Giáo viên phải có khả năng chọn lọc, sử dụng AI một cách an toàn, tôn trọng quyền riêng tư, đồng thời hướng dẫn học sinh sử dụng AI có trách nhiệm.
Khung năng lực này không chỉ giúp giáo viên trang bị kiến thức, mà còn định hình tư duy: AI là bạn đồng hành, hỗ trợ đổi mới phương pháp, nhưng không thay thế vai trò giáo dục toàn diện của người thầy.
Kết luận
Việc ứng dụng AI trong kiểm tra – đánh giá kết hợp với định hướng từ Khung năng lực AI của UNESCO sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học, hướng tới một nền giáo dục vừa hiện đại vừa nhân văn. Giáo viên cần chủ động bồi dưỡng, thực hành và chia sẻ kinh nghiệm để cùng nhau khai thác AI hiệu quả, phục vụ tốt nhất cho sự phát triển của học sinh.